BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ

BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ (26 AĞUSTOS – 18 EYLÜL 1922)

 Türk Ordusu’nun taarruz hazırlıkları uzun sürünce Meclis’te Başkomutan’a karşı olumsuz tavırlar ve muhalefet başladı.

 Taarruzu kasten geciktirme ve Meclisi oyalamayla suçlanan Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Meclise gelerek yaptığı konuşmada; “Efendiler bizim de amacımız taarruzdur. Fakat yarı hazırlanmış bir orduyla taarruz etmek, kaybedilmiş bir savaştan daha kötü sonuçlar doğurabilir.” diyerek hazırlıkların sürdüğünü vurgulamış ve muhalefeti etkisizleştirmiştir.

 Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutanlık yetkisi, 6 Mayıs 1922’ye kadar 3 kez uzatıldı.

 Meclisin 5 Mayıs 1922’deki toplantısında Mustafa Kemal’e muhalif olanlar Başkomutanlık yetkisinin uzatılmasını engellediler.

 Bu olay üzerine ertesi gün (6 Mayıs 1922) hasta yatağından kalkıp Meclise gelen Mustafa Kemal; “Efendiler böylesine kritik bir ortamda ordumuz başsız bırakılamaz. Bu bakımdan Başkomutanlığı bırakmadım, bırakamam ve bırakmayacağım.” demiştir.

 Uzun açıklamalar ve sert tartışmalardan sonra “Başkomutanlık Kanunu” yeniden kabul edildi (6 Mayıs 1922).

 20 Temmuz 1922’de “Başkomutanlık Yasası”nın yürürlü süresinin tekrar uzatılması gündeme geldiğinde, bu sefer Mustafa Kemal sürenin uzatılmasını istememiştir. Buna rağmen Meclis, Başkomutanlığın süresiz olarak Mustafa Kemal’de kalmasına karar vermiştir.

NOT: Meclisin bu tutumu Mustafa Kemal’e duyulan güvenin arttığını gösterir.

 Mustafa Kemal Paşa, 6 Ağustos 1922’de taarruz kararı aldı ve komutanlarına hazır olmaları emrini verdi.

 20 Ağustos 1922’de Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa ile birlikte Akşehir’e gelen Mustafa Kemal Paşa, ordu birliklerine saldırı planını açıkladı:“Yunan ordusu ani bir baskınla çevrilecek ve imha edilecektir.”

 26 Ağustos 1922 sabahı taarruz günü olarak kararlaştırıldı. Kumandanlık Karargâhı olarak daAfyon’un Kocatepe ilçesi seçildi.

§ Savaş:

 26 Ağustos 1922 günü sabah saat 05:30’da yoğun topçu atışıyla başlayan Türk taarruzu karşısında Yunan siperleri altı saatte aşıldı ve Yunan ordusu panik içinde kaçmaya başladı.

 Süvari birliklerimiz kaçan Yunan ordusunu Eskişehir civarında çevirme hareketine başladı. Kaçış yolları tıkanan Yunan ordusu Afyon’un Dumlupınar bölgesinde kuşatıldı. 30 Ağustos 1922’de yapılan Başkomutanlık (Dumlupınar) Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusunun büyük bir bölümü yok edildi.

NOT: Yunan Başkomutanı da savaşa katıldığı için bu savaşa “Başkomutanlık Meydan Savaşı” adı da verilmiştir.

 Kaçan Yunan askerlerinin İzmir ve çevresindeki Yunan kuvvetleriyle birleşmesine engel olmak için Atatürk’ün 3 Eylül tarihli, “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” tarihi emrini alan kahraman Türk ordusu, 9 Eylül günü İzmir’e, 11 Eylül günü Bursa’ya ve 18 Eylül günüBalıkesir – Ayvalık’a (Çanakkale Boğazı’na) ulaşarak tüm Batı Anadolu’yu düşmandan temizledi.

 Türk ordusunun Boğazlara (İstanbul’a) taarruz edeceği telaşına kapılan İngilizler, acilen Mudanya Mütarekesi sürecini başlattılar.

§ Sonuçları:

 Batı Anadolu Yunan işgalinden kurtarılmıştır.

 Kurtuluş Savaşı’nın askeri safhası başarıyla tamamlanmıştır.

 Türk ordusu, işgal altındaki Marmara ve Trakya Bölgesi’ne yönelince İngilizlerle ilk kez savaş ihtimali doğmuştur.

Þ Türk ordusunun kesin zaferi nedeniyle İtilaf Devletleri TBMM’ye ateşkes teklifinde bulunmuşlar, bunun sonucunda da Mudanya Ateşkesi imzalanmıştır.

 Savaştaki üstün hizmetlerinden dolayı Fevzi Çakmak’ın rütbesi “Mareşalliğe”yükseltilmiştir.

NOT: Büyük Taarruz, düzenli ordu savaşları içerisinde farklı bir özelliğe sahiptir. Tamamen taarruza ve toprak kazanmaya yöneliktir.