DEVLETÇİLİK

DEVLETÇİLİK

Ø Atatürk’ün devletçilik ilkesinin özellikleri şunlardır;

ü Devletçilik, halkçılığın zorunlu bir sonucudur.

ü Güçlü ve çağdaş bir devlet meydana getirmeyi amaçlar.

ü Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk milletinin ve devletinin içinde bulunduğu durumundan dolayı zorunlu olarak ekonomide devletçilik ilkesi uygulanmıştır.

ü Atatürk’e göre devletçilik, özel teşebbüs hürriyetinin ve piyasa ekonomisinin reddi değildir.

ü Devletçilik, planlı ekonomiyi gerekli hale getirmiştir.

ü Atatürk, Yeni Türk Devleti’nin her yönden hızla kalkınabilmesi için Türkiye’ye özgü bir devletçiliğin uygulanmasını zaruri görmüştür.

Ø Devletçiliğin Türk Toplumuna Sağladığı Faydalar;

 Türkiye’de ilk defa planlı ekonomiye geçilmesini sağlamıştır.

 Devlet eliyle önemli yatırımlar yapılmıştır.

 Teknik eleman açığının kapatılmasını sağlamıştır.

 Ekonomik kalkınmada bölgeler arası farklılığın giderilmesini sağlamıştır.

 Türk çiftçisi ürünlerini en iyi şekilde değerlendirme fırsatını yakalamıştır.

 Sanayileşmenin devlet tarafından gerçekleştirilmesiyle, işçi hakları devletin güvencesi altına alınmıştır.

Ø Cumhuriyetin ilk yıllarında sanayileşme özel sektöre bırakılmıştı. Ancak; sermayesizlik nedeni ile özel sektörün sanayileşmeyi gerçekleştiremediği görüldü.

NOT: 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı; devletin ekonomik yatırımlarda bulunma sürecini hızlandırmıştır.

Ø 1933’te I. Beş Yıllık Kalkınma Planı ile devlet de ekonomik hayatın içine girdi;ekonomide devletçiliğe geçildi.

Ø 1933 – 1939 yılları arasında hızlı bir devletçilik ve kalkınma planı uygulanmıştır.

Ø Bu sistem Türkiye’nin koşullarından ve gereksinimlerinden doğmuştur. Ancak günümüzde daha çok “Liberal Ekonomi Anlayışı” uygulanmaktadır.

Ø Devletçilik ilkesi ile ilgili yapılan inkılâplar;

F  I. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın yapılması

F  Merkez Bankası’nın kurulması

F Devlet eli ile Sümerbank gibi fabrikaların açılması

F Birçok bankanın ve şirketin kurulması (Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Etibank ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri gibi)

F  Devlet Demir Yolları’nın kurulması

F  Devlet Üretme Çiftlikleri’nin kurulması