▪Anadolu’ya
ilk akınları Hunlar arkasından Sabarlar (Sabirler) yapmıştır. Selçuklu Türklerinin Anadolu’ya ilk
akınlarını Çağrı Bey yapmıştır.
Çağrı Bey akınlarında Anadolu’nun Türkler için elverişli bir yurt olduğunu
anlamış ve akınlara devam etmiştir
▪
Anadolu’ya Selçuklu akınlarını durdurmak isteyen Bizans, Selçuklular ile Pasinler Savaşını yapmıştır (1048). Bu
savaş Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı ilk savaş ve ilk zaferdir. Bu
galibiyet Anadolu’ya akınları hızlandırmıştır.
▪Tuğrul
Bey den sonra yerine geçen Alp Arslan
da Anadolu akınlarına devam etmiştir.Bunun üzerine Bizans İmparatoru Romen Diyojen, Türkleri Anadolu dan
atmak için Alp Arslan ile Malazgirt
Savaşını yaptı (1071).
Malazgirt Savaşının Önemi:
1. Türkiye tarihinin başlangıcı olmuştur.
2. Anadolu’nun kapıları Türklere açılmıştır.
3. Bizans vergiye bağlanmıştır.
4.Alp Arslan’ın emri ile Anadolu da yeni fetih hareketleri
başlamış ve ilk beylikler kurulmuştur.
ANADOLUDA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ
1-Saltuklular
▪Ebul
Kasım tarafından Erzurum ve civarında kuruldu. Ermeni ve Gürcüler ile
savaştılar.
▪İzzeddin
Saltuk beylin en güçlü hükümdarı olduğu için beyliğe onun adı verildi.
▪Rükneddin
Süleyman Şah tarafından Anadolu Selçuklu
Devletine bağlandı.
2-Mengücekler
▪Mengücek
Gazi tarafından Erzincan ve çevresinde kurulmuştur.
▪Ermeni
ve Gürcüler ile savaşmışlar, Trabzon Rum İmparatorluğun güneye inmesini
önlemişler.
▪Alaaddin
Keykubat beyliği Anadolu Selçuklu Devletine katmıştır.
3-Danişmentliler
▪Danişment
Gazi tarafından Amasya, Sivas, Tokat, Çorum, Yozgat ve Malatya civarında kurulmuştur.
▪II.
Kılıç Arslan tarafından Anadolu Selçuklu Devletine katılmıştır.
4-Artuklular
▪Mardin
ve civarında kurulmuştur. Haclılar ile mücadele ettiler.
▪Karakoyunlular
tarafından ortadan kaldırılmıştır.
5-Çaka Beyliği
▪Çaka
Bey tarafından İzmir de kurulmuştur.
▪Türk
tarihinde denizcilik faaliyetlerini başlatan ilk beyliktir.
▪I.
Kılıç Arslan bu beyliğe son vermiştir.
Not: Anadolu
da kurulan bu beylikler Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol
oynadı. ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ
a-Kuruluş Dönemi
▪Kutalmışoğlu Süleymanşah,
İznik’i fethedip devletini kurdu (1075). Süleymanşah Antalya, Çukurova’yı
fethetti ve Halep’i kuşattı. Suriye Selçuklu Sultanı Tutuş ile yaptığı
mücadeleyi kaybederek öldü. Anadolu Selçuklu Devleti bir süre hükümdarsız
kaldı.
▪I. Kılıç Arslan,
I. Haçlı Seferi ile mücadele etti. Haçlıların İznik’i işgali üzerine devletin
merkezi İznik’ten Konya’ya taşıdı.Emir Çavlı ile yaptığı savaşı kaybetti ve
Habur ırmağında boğularak öldü.
▪Sultan
Mesut, II. Haçlı Seferi ile mücadele etti.
▪II.
Kılıç Arslan zamanında Bizans ile Miryakefalon Savaşını yaptı (1176).
Miryakefalon Savaşının Sonuçları :
1-Bizans yenilgiye
uğratıldı.
2-Anadolu’nun Türk yurdu olacağı ve böyle kalacağı kesinleşti
3-Avrupalı tarihçiler Anadolu’dan Türkiye diye bahsetmeye
başladılar
4-Bizans, Türkleri Anadolu’dan atma ümidini kaybetti.
b-Yükseliş Dönemi
▪I.
Gıyaseddin Keyhüsrev, Samsun ve Antalya limanlarını fethetti. Venediklilerle
ticaret anlaşması imzalandı.
▪I.İzzeddin
Keykavus, Sinop’u feth ederek burada bir ticaret filosu kurdu.
▪I.
Alaaddin Keykubat dönemi, Anadolu Selçuklu Devletinin en parlak zamanı
olmuştur.
Alaaddin Keykubat’ın faaliyetleri:
1-Moğol tehlikesine karşı önlemler aldı.
2-Mengüceklileri ortadan kaldırarak, Anadolu daki Türkmen
birliğini sağladı.
3-Yassı Çemen Savaşı ile Harzemşahları
yendi.
4-Suğdak limanını alarak Karadeniz deki ticaret güvenliğini
sağlamıştır.
5-Kandelor’u feth ederek buraya Alaiye (Alanya) adını verdi.
Kervansaraylar inşa ettirdi. Anadolu da
zarara uğrayan tüccarların zararını ödeyeceğini açıkladı.
c-Dağılma Dönemi
▪II.Gıyaseddin
Keyhüsrev kötü yönetimi sonucu ülkede birlik bozuldu. Baba İshak İsyanı çıktı.
▪Türkmenleri
küstürdü.
▪II.Gıyaseddin
Keyhüsrev, Moğollar ile yapılan Kösedağ Savaşını kaybetti (1243). Bu savaş sonucunda, Anadolu
Moğolların egemenliğine girmeye başladı ve Anadolu Beylikleri yeniden kuruldu.
▪Moğol egemenliğine son vermesi için Memlük Sultanı Baybars, Anadolu’ya
çağrıldı. Baybars, Ayn-ı Celut Savaşı ile Moğolları mağlup
etti (1260). Fakat Moğol egemenliğine son verilemedi ve Anadolu Selçuklu
Devleti yıkıldı.HAÇLI SEFERLERİ (1096-1270)
Hristiyanların Papa
öncülüğünde birleşerek, İslam dünyası üzerine yaptığı seferlere “Haçlı
Seferleri” denir.
a- Nedenleri:
▪Hristiyanların
kutsal sayılan Kudüs, Antakya ve İznik’i geri almak istemesi
▪Papanın
sefere katılanlara cennet vadetmesi
▪İslamiyet’in
batıya yayılmasına engel olmak
▪Türklere
karşı, Bizans’ın Papadan yardım istemesi
▪Şövalyelerin
ve asillerin macera arayışı
▪Kralların
topraklarını genişletmek istemesi
▪Avrupa’nın
fakirliği karşısında İslam dünyasının zenginliği
▪Şövalyelerin
ve asillerin zenginliklerini artırma düşüncesi
▪Fakir
Hristiyan halkın bu seferlerle zengin olma düşüncesi
Bu nedenlerden dolayı Avrupalılar Müslümanlar
üzerine sekiz sefer yapmıştır. Bunlardan ilk dördü önemlidir.
I. Haçlı Seferi : I. Kılıç Arslan
haçlılara karşı koymuş ise de
İznik’i kaybederek Konya’ya çekildi. Anadolu’yu geçen haçlılar Urfa, Antep,
Antakya ve Kudüs’ü ele geçirdiler.
II. Haçlı Seferi: Musul Atabeyi İmameddin Zengi’nin Urfa’yı
Haçlılardan geri alması üzerine yapıldı.
III. Haçlı Seferi: Eyyubi Sultanı
Selahaddin Eyyübi’nin Hıttin Savaşıyla
(1187) Kudüs’ü geri alınması sonucu yapılmış ise de haçlılar yenilmiştir.
IV. Haçlı Seferi: Kudüs’ü geri almak isteyen haçlılar, hedef değiştirerek
Bizans’ı işgal ederek burada Latin İmparatorluğunu kurdu.
Sonuçları:
▪Kilise
ve din adamlarına olan güven ilk defa azaldı ve ilk defa güç kaybetmeye
başladı.
▪Seferlerde
pek çok derebeyin ölmesi üzerine derebeylik ilk kez güç kaybetmeye başlarken,
merkezi krallıklar ilk kez güçlenmeye başladı.
▪Anadolu
da Türk ilerleyişi bir süre durdu.
▪Akdeniz
limanlarının önemini arttı.
▪Barut,
pusula, kağıt, matbaa gibi teknik buluşlar Avrupa’ya taşındı
▪Avrupa’daki hayat standartları yükseldi.Burjuva sınıfı güçlendi.İKİNCİ BEYLİKLER DÖNEMİ
Karamanğulları
▪Konya,
Karaman civarında kurulmuştur. Beylikler içerisinde en güçlü olanıdır.
▪Karamanoğlu
Mehmet Bey ilk kez Türkçe’yi resmi dil ilan etti.
▪Karamanoğulları
kendilerini Selçuklunun mirasçısı gibi gördüğü için Osmanlı Devleti ile en çok
mücadele eden beylik olmuştur.
Germiyanoğulları
▪Kütahya,
Tavşanlı civarında Germiyanoğlu Yakup Bey tarafından kurulmuştur.
▪Yakup
Bey’in vasiyeti üzerine savaşmaksızın II. Murat döneminde Osmanlı topraklarına
katılmıştır.
Karesioğulları
▪Karesi
Bey tarafından Balıkesir ve Çanakkale civarında kurulmuştur.
▪Orhan
Bey döneminde Osmanlıya katıldı. Osmanlıya katılan ilk beyliktir. Beyliğin
donanması Osmanlı donanmasının temelini oluşturur.
Candaroğulları
▪Batı
Karadeniz de kurulmuştur.
▪Venedik
ve Cenevizler ile mücadele etti.
Hamitoğulları
▪Dündar
Bey tarafından Isparta, Burdur civarında kuruldu.
▪I.
Murat beyliğin bir kısım topraklarını satın aldı
Aydınoğulları
▪Aydınoğlu
Mehmet Bey tarafından Aydın ve İzmir civarında kuruldu.
Menteşeoğulları
▪Menteşe
Bey tarafından Muğla ve Fethiye civarında kuruldu.
Saruhanoğulları
▪Saruhan
Bey tarafından Manisa ve Akhisar çevresinde kurulmuştur.
Dulkadiroğulları
▪Karaca
Bey tarafından Maraş, Elbistan civarında kurulmuştur
▪Yavuz
Sultan Selim tarafından 1515 Turnadağ
Savaşıyla Osmanlıya bağlandı. Osmanlıya bağlanan son beyliktir. Beyliğin
Osmanlıya bağlanması ile Anadolu Türk birliği sağlanmıştır.
Osmanoğulları:
Osman Bey tarafından Söğüt ve Domaniç’te kuruldu.KÜLTÜR ve MEDENİYET
a-Devlet Yönetimi
▪Anadolu
Selçuklu Devleti, Büyük Selçuklu Devletini örnek almıştır. Anadolu Selçuklu
Devletinde hükümdarlar “Sultan” ünvanını kullanmışlardır.
▪Hükümdarların
çocukları (şehzadeler) “Melik”
ünvanı ile Atabey’lerin gözetiminde eyaletlere vali olarak atanırdı.
▪Devlet
meseleleri “Divan-ı Saltanat” da
görüşülürdü. Sultandan sonra en yetkili devlet adamına “Vezir” denirdi.
▪Devletin
başkenti önce İznik iken sonra Konya olmuştur.
▪İllerde
emniyet ve güvenlik işlerine “Subaşılar”, adalet işlerine “Kadılar” bakardı.
b-Toprak Yönetimi
▪Anadolu
Selçukluları’nda topraklar devlet malı olarak kabul edilir ve “Miri Arazi”
olarak adlandırılırdı. Miri arazi, dörde
ayrılırdı.
1-Has Arazi: Gelirleri en
yüksek olan, Sultan ve ailesine verilen topraklardır.
2-Ikta Arazi: Hizmet karşılığı
verilen topraklardır.
3-Mülk Arazi: Görevlerinde
başarı gösteren devlet adamına
verilirdi. Sahibi ister satabilir isterse miras bırakabilirdi.
4-Vakıf Arazi: Gelirleri sosyal kurumların giderleri için ayrılan
topraklardır. Bu tür arazilerden devlet, vergi almazdı.
c-Ordu
▪Anadolu
Selçuklularında ordu başlıca iki kısma ayrılıyordu.
1-Kapıkulu (Hassa)
Askerleri: Sultana bağlı aylık alan askerlerdi. Genellikle esir gençlerden
oluşurdu ve savaşta sultanın yanında yer alırlardı
2-İkta Askerleri: İkta
sahiplerinin yetiştirdiği Türk askerlerden oluşurdu.
d-Yazı, Dil, Edebiyat
▪Anadolu
Selçuklu devletinde bilim dili Arapça, edebiyat ve devletin resmi dili Farsça
idi.
▪Mevlana
Celaleddin-i Rumi eserlerini Farsça, Yunus Emre Türkçe yazmıştır.
▪Karamanoğlu
Mehmet Bey, Türkçe’yi ilk kez resmi dil ilan etmiştir.
e-Sosyal ve Ekonomik Yaşam:
▪Halk
köylü, göçebe ve şehirli diye üçe ayrılırdı.
▪Alaaddin
Keykubat ticareti canlandırmak için zarara uğrayan tüccarın zararını
ödeyeceğini açıklamıştır.
▪ Belirli meslek gruplarından esnaflar bir araya gelerek Lonca
Teşkilatlarını oluştururlardı.lonca teşkilatlarının bir çatı altında
toplanmasıyla Ahi Teşkilatları oluşurdu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder